Masterproef: herbestemming pastorie Neeroeteren

Een open oproep van Maaseik voor de herbestemming van een pastorie bracht me bij het pand dat mijn masterproject is geworden: de pastorie van Neeroeteren. Het pand ligt in de dorpskern, op een perceel van 2300 vierkante meter dat noordelijk door de Witbeek en zuidelijk door de Bosbeek wordt afgebakend, die beiden een aantal kilometer oostelijker in de Maas uitmonden. Deze twee beken hebben al ettelijke keren voor wateroverlast in de dorpskern gezorgd.

Naast dit probleem zorgt de aanwezigheid van deze waterpartijen wel voor potentieel. De Bosbeek stroomt namelijk door heel wat Natura 2000 gebieden, dat zijn beschermde natuurgebieden op Europees niveau. Zo is er een toekomstvisie, zoals ook opgenomen in het ontwerpend onderzoek van Plot en Delva, om van de Bosbeek de drager van het zachte verkeersroutenetwerk te maken. Dit zou het fietsen en wandelen niet alleen een stuk veiliger maken omdat dat vandaag vaak nog samenvalt met de hoofdverkeersaders, maar kan ook bijdragen aan het fiets- en wandeltoerisme in Limburg. Een verbinding van het fietsknooppunten netwerk, dat door de Sint- Lambertuskerkstraat loopt, met de Bosbeek, zou met oog op de toekomst dus een mooie ingreep zijn.

Naast het aanwezige recreatietoerisme is Neeroeteren is een relatief rustig dorp, waar eerder weinig horeca of andere vormen van handel zijn. Ondanks de kleine, rustige dorpskern heeft het dorp en directe omgeving veel te bieden. Zo zijn er wandelroutes langs de oude molens op de Bosbeek met erfgoedwaarde, zijn er watersportmogelijkheden op 5 minuten fietsen van de pastorie en wordt er ingezet op gezinsbeleving bij grote natuurgebieden zoals de Bergerven, dat westelijk ten opzichte van de zuid willemsvaart ligt.

Het is de bedoeling om met de nieuwe functie van de pastorie een balans te vinden tussen het inspelen op het wandel- en fietstoerisme en het behoud van de rust in de dorpskern, zodat ook de buurtbewoners hier voordeel van hebben.

De combinatie van een horecazaak met overnachtingsmogelijkheid zou de pastorie, de buurt en het toerisme ten goede komen. Zo kan de herbestemming een antwoord bieden op de behoeften van de lokale bevolking door onder meer het gastronomisch aanbod in het dorp te vergroten en biedt het een unieke slaapplaats voor bezoekers van het Limburgse recreatielandschap.

Er zal de bewuste keuze gemaakt worden om het project kleinschalig te houden en ook bijvoorbeeld geen grote groepskamers te voorzien. Een intieme en knusse aanpak zal het evenwicht tussen ontspanning en bedrijvigheid garanderen, zodat de herbestemming een veelbelovende toevoeging voor de dorpskern wordt en waarbij het erfgoedhistorische karakter van het gebouw behouden blijft. Ook zal er gezocht worden naar een oplossing voor de overstromingsproblematiek door een ontwerp te creëren waar waterhuishouding en beleving hand in hand zullen gaan.

Na het analyseren van de mogelijkheden in de buurt en het inlezen in cases lijkt het beter om de overwelfde Witbeek, die in de 19e eeuw zichtbaar door het straatbeeld liep, toch gesloten te houden en meer in te spelen op de achterliggende Bosbeek en de verbinding met de sociale woonwijk.

Het creëren van een nieuw buurtpark met behulp van enkele uitgelichte zachte verkeers- en recreatieknooppunten aan de achterkant van het perceel, door connectie met de reeds bestaande wadi van de sociale woonwijk, zal op dit moment meer het gewenste effect van beleving, recreatie en waterhuishouding hebben dan de grote ingreep van het heropenen van de Witbeek in de Sint- Lambertuskerkstraat.

Achteraan het perceel en niet zichtbaar vanuit de tuin, ligt een groot infiltratiebekken. Het is daar tegelijk geplaatst met de aanleg van de sociale woonwijk die zich zuidelijk van de pastorie bevindt. Helaas werd dit bekken nogal ongelukkig vormgegeven en is het niet meer dan een waterpoel met een omheining. Toch biedt de aanwezigheid van het water mogelijkheden tot verbinding met de pastorie.

Om de waterhuishouding te combineren met beleving en daarnaast ook in te spelen op het fiets- en wandeltoerisme, zal de tuin van de pastorie in verbinding gebracht worden met de sociale woonwijk, waardoor het tot horecazaak met overnachting herbestemde gebouw het startpunt van een nieuwe, noord-zuid as doorheen de dorpskern wordt.

Het wordt een plaats van ontmoeting binnen de buurt, waarbij enkele hoofdknooppunten het stuk groen zullen verbinden
met de verschillende delen van de wijk. Bovendien kan deze nieuwe route gekoppeld worden aan het fietsknooppuntennetwerk, waardoor de doorsteek ook een unieke fietsbeleving creëert.

Het interieurontwerp behoudt de historische materialen in de mate van het mogelijke en er werd gekozen voor een zacht kleurenpalet waardoor de historische elementen tot hun recht komen. Er wordt een aanbouw geplaatst aan de oostgevel van het gebouw, zodat de grootkeuken en zijn technieken apart gehouden worden van het erfgoedpand en zo dus het tafelen in de originele pastorij-indeling kan plaatsvinden.

Regenwater van het dak zal afgevoerd worden naar een ondergronds reservoir en wordt gebruikt voor het doorspoelen van de wc's. De aanleg van een nieuwe wadi in de pastorietuin zal zorgen voor een vertraagde afvoer van regenwater naar de Bosbeek.

In mijn thesis kunt u meer info terugvinden over de oplossingen voor wateroverlast in de dorpskern van Neeroeteren. Deze is te vinden in de catalogus van UHasselt: "Overstromingsproblematiek in dorpskernen: De herbestemming van de pastorie in Neeroeteren waar waterhuishouding en beleving hand in hand gaan". Voor vragen kunt u me steeds contacteren. Mail hiervoor naar lieze@spooren.com .